اختلال مقاربتی زنان

اختلال جنسي در زنان Female Sexual Dysfunction يا (F.S.D) شايع و با سن آنها رابطه داشته و با بالا رفتن سن بيشتر مي‌شود. 30 تا 50 درصد زنان...

اختلال جنسي در زنان Female Sexual Dysfunction يا (F.S.D) شايع و با سن آنها رابطه داشته و با بالا رفتن سن بيشتر مي‌شود. 30 تا 50 درصد زنان آمريکايي به اين اختلال دچار هستند. اطلاعات در مورد ساختمان و فيزيولوژي پاسخ جنسي و يا پاتوفيزيولوژي اختلالات جنسي زنان محدود مي‌باشد. بالا رفتن سن، فشارخون، کشيدن سيگار، افزايش کلسترول خون و جراحي‌هاي لگن با اختلالات جنسي در خانم‌ها‌ همراه مي‌باشد.

مستر (Master) وجانسون (Janson) در سال 1966 سيکل پاسخ جنسي زنان را به 4 مرحله‌ي هيجان (تحريک) Excitment ، سکون Plateau، ربوخه  Orgasmو مرحله‌ي بازگشت به حالت اوليه Resolution طبقه‌بندي کردند. در سال 1979 کاپلان اين سيکل را در سه مرحله تمايل Desir  تحريک (Arousal) و ارگاسم مي‌داند که اختلالات جنسي زنان طبق اين طبقه‌بندي بيان مي‌شوند.

-1          کم شدن ميل جنسي Low Sexual Desire (Decreased Libido)

الف-   اختلال ميل جنسي کم کار Hypoactive sexual Desire Disorder (H.S.D)

عبارت است از کم شدن يا نبودن تمايل جنسي در نتيجه‌ي عوامل رواني هيجاني يا ثانويه به مسايل فيزيولوژيکي مثل کاهش هورمون‌ها يا مداخلات پزشکي وجراحي‌مانند قطع هورمون‌هاي زنانه در اثر مونوپوز و يا جراحي‌هايي مانند (برداشتن تخمدان‌ها، برداشتن غدد فوق کليوي، برداشتن غده‌ي هيپوفيز و مصرف داروهاي سايتوتوکسيک ويا بيماري‌هاي غدد مترشحه‌ي داخلي (اختلالات هيپوتالاموس، هيپوفيزو بيماري‌اديسون)


ب- اختلال انزجار جنسي (Sexual Aversion Disorder)S.A.D

ترس و يا انزجار (مداوم) نسبت به تمايل جنسي معمولاً زمينه‌ي هيجاني يا رواني مختلفي دارد که از جمله آن مي‌توان به تجاوزات دوران کودکي اشاره کرد.


-2          اختلال تحريک جنسي  (Sexual Arousal Disoder)

عبارت است از ناتواني مداوم و تکرار شونده و کافي نبودن پاسخ گيرنده‌هاي حسي براي رسيدن يا ادامه دادن تحريکات براي تماس جنسي و يا نبودن ترشحات دستگاه تناسلي به اندازه‌ي کافي و چون در Clitoral و Labial خون به اندازه‌‌ي کافي کشيده نمي‌شود آنها ضخيم نمي‌شوند. هم چنين شل نشدن  عضلات صاف واژن موجب اختلالات تحريک جنسي مي‌شوند. اين حالات ممکن است ثانويه به فاکتورهاي روان شناسي يا عوامل فيزيولوژيکي وطبي باشد که باعث کاهش جريان خون کليتوريس و واژن مي‌شوند. سابقه‌ي‌ ضربه به لگن ، جراحي لگن يا علت دارويي (داروهاي مهار کننده جذب مجدد سروتونين SSRIS در سيستم سلسله‌ي اعصاب مرکزي) نيز ممکن است اختلالات تحريکي را ايجاد نمايد.


-3          اختلالات ارگاسم  Orgasmic Disorder


تأخير يا نبودن ارگاسم (اوج لذت جنسي يا ربوخه) بعد از تحريک


الف- نوع اوليه:

که هيچگاه ارگاسم انجام نشده است Anorgasmia.

ب- نوع ثانويه:

تجربه‌ي ارگاسم حداقل براي يک بار وجود دارد. عدم تکرار ارگاسم به علت ضربه‌هاي روحي تجاوزات جنسي، اختلالات هورموني بعد از اعمال جراحي نيز رخ مي‌دهد. فاکتورهاي طبي و فيزيکي و داروهاي SSRIS نيز به بدتر شدن اوضاع کمک مي‌کند و يا وضعيتي که در شرايط خاصي ارگاسم حاصل مي شود.

-4          درد در موقع تماس جنسي  Sexual Pain Disorder

الف- مقاربت دردناک

Dysparunia درد تکرار شونده در موقع تماس جنسي و يا پس از آن ممکن است به علت Vestibulitis  يا آتروفي واژن يا عفونت‌هاي واژن و يا ثانوي به عوامل روان‌شناسي و فيزيولوژيکي و يا ترکيبي از هر دو علل باشد.

ب - اسپاسم دردناک واژن

Vaginism انقباض عضلات لگن که مانع تماس جنسي مي‌شود. ممکن است به فاکتورهاي روانشناسي وهيجاني بستگي داشته باشد و عود کننده و مداوم مي‌باشد.


علل:

-1          علت عروقي  Vasculogenic

يکي از  علل آن نارسايي شرياني مي‌باشد که بايد بررسي شوند. کم شدن جريان خون لگن که ثانويه به بيماري‌هاي آئورت يا آترواسکلروز است و باعث فيبروز عضلات صاف ديواره‌ي واژن و Clitoral مي‌شود و در نتيجه باعث خشکي واژن و مقاربت دردناک مي‌شود.

-2          علت عصبي   Neurogenic

آسيب‌هاي ستون فقرات يا بيماري‌هاي اعصاب محيطي يا مرکزي مانند ديابت باعث اختلالات جنسي مي‌شوند.

-3          علت هورموني

هورمون‌ها نقش مهمي در پاسخ جنسي دارند. اختلالات محور هيپوتالاموس و هيپوفيز، عقيم شدن در اثر جراحي‌يا طبي، مونوپوز، نارسايي زودرس تخمدان و مصرف طولاني OCP شايعترين علت هورموني اختلالات جنسي خانم‌ها مي‌باشد.

کاهش مقدار استروژن و تستوسترون درگردش خون باعث کم شدن ميل جنسي، تحريک جنسي و خشکي واژن مي‌شوند. استروژن با اثرات محافظت کننده‌ي عروق و اثرات اتساع دهنده‌ي عروق باعث افزايش جريان خون واژن، کليتوريس و مجاري ادرار مي شود.

فقدان استروژن باعث کاهش جريان خون کليتوريس، واژن و مجاري ادراري مي‌شود که باعث فيبروز کليتوريس، نازک شدن لايه‌ي اپيتليال واژن که در نهايت در اعمال جنسي مؤثر است مي‌گردد. در خانم‌هاي يائسه جانشيني استروژن باعث بهبود اين علائم مي‌شود.

تستوسترون و متابوليت آن DHT

مهمترين آندروژن در زن و مرد مي‌باشد و کمبود آن باعث اختلال عمل جنسي مي‌شود که همراه با کاهش تحريک جنسي ميل جنسي و ارگاسم باشد. تستوسترون باعث بهبود تمايل جنسي  در خانم‌هاي يائسه و يا کساني‌که تخمدان‌هاي آنان برداشته شده است مي‌شود ولي بايد عوارض جانبي آن را در نظر گرفت.


-4          علت عضلاني

عضلات کف لگن در عمل جنسي زن مشارکت دارند و واکنش نشان مي‌دهند. هم چنين اين عضلات عهده‌دار انقباضات ريتميک غير ارادي در حال ارگاسم مي‌باشند. وقتي اين عضلات هيپرتونيک باشد ممکن است سبب واژينيسم و اگر هيپوتونيک باشد ممکن است سبب Anorgasmic شود.

-5          علل روحي

با وجود بيماري‌هاي جسمي يا نبودن آن‌ها هيجان روي تحريک جنسي زن موثر است. دپرسيون و ساير اختلالات رواني با اختلال جنسي زن همراه مي‌باشد. کساني‌که براي درمان افسردگي  (SSRIS) مصرف مي‌نمايند تمايلات جنسي کمتر و ارگاسم سخت‌تري دارند.


ارزيابي:

بررسي تاريخچه‌ي اختلال جنسي آزمايش فيزيکي آزمايش لگن و بررسي مقدار  (PRL-LH- FSH، تستوسترون SHBG- و استراديول) لازم است.


ارزيابي وضعيت روحي وهيجاني بيمار و پرسش در مورد داروهايي که با عوارض جنسي همراهند مثل داروهاي ضد فشارخون، بتابلوکر (پروپرانول) و بلوکرهاي کانال کلسيم (ديلتيازم، نيفديپين) ديورتيک (هيدروکلرتيازيد) داروهاي شيمي درماني (سيکلوفسفاميد) داروهاي آنتي‌کولينرژيک - ضد تشنج (کاربامازپين، فنوباربيتال، فني‌توئين) ضد افسردگي‌ها (MAOIS, TCAS - SSRIS)، آنتي‌پسيکوتيک‌ها (فنوتيازين، بوتيروفنون) نارکوتيک‌ها، آرام‌بخش‌ها، ضد اضطراب‌ها (بنزوديازپين‌ها) آنتي‌ آندروژن‌ها (اسپيرونولاکتونSPL، سايمتيدين) آنتي‌ استروژن‌ها (تاموکسي فن) و  OCS) قرص‌هاي جلوگيري از بارداري(


درمان

-1          درمان جانشين با استروژن HRT در مونوپوز علاوه بر اينکه باعث بهبود گرگرفتگي و پيشگيري از استئوپوروز (پوکي استخوان) و کاهش ريسک فاکتور قلبي مي‌شود و باعث بهبود وضعيت گيرنده‌هاي حسي کليتوريس و افزايش ميل جنسي و کاهش درد در موقع تماس جنسي مي‌شود که با توجه به عوارض آن تجويز مي‌شود.

-2          متيل تستوسترون به تنهايي يا همراه با استروژن در يائسگي براي بهبود عدم تمايل و بهبودي مقاربت دردناک و بهتر شدن لغزندگي واژن مورد مصرف واقع مي‌شود.

عوارض مصرف تستوسترون افزايش وزن، بزرگي کليتوريس، افزايش موهاي صورت و افزايش کلسترول خون مي‌باشد.

-3          سيلدنافيل: براي درمان اختلالات تحريکي (باعث شل شدن عضلات صاف واژن و کليتوريس مي‌شود) همچنين در درمان اختلالات جنسي در مورد يائسگي و در آسيب مهره‌هاي کمري مفيد است

-4          Yohimbine -L-Arginine پروستاگلاندين- E1 اپومورفين- phentolamine که در حال تحقيق مي‌باشند.

-5          مشاوره‌ي رواني و دادن اطلاعات لازم به بيمار.

دکتر اکبر قندي

پاراسات
http://ylym.wordpress.com/2008/12/09/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86